Felice overleefde als enige van haar klas de oorlog
Dit lijkt misschien een gewone schoolfoto, maar hij is erg bijzonder. De foto is gemaakt in september 1942, midden in de Tweede Wereldoorlog.
Het gaat om een groep van 22 Joodse kinderen. Ze volgden samen godsdienstles bij de synagoge in Deventer. Van al deze kinderen overleefde slechts een de oorlog: Felice.
Hitler haatte Joden. Hij noemde het 'untermenschen'. Daarmee bedoelde hij dat Joden het niet waard waren om te leven in het grote Duitse Rijk dat hij wilde stichten.
Hitler bedacht regels voor Joden die steeds een stap verder gingen. Ze kregen bijvoorbeeld een 'J' in hun paspoort en moesten hun geld inleveren. Ook mochten Joodse kinderen alleen nog naar een Joodse school en waren ze niet meer welkom op openbare plekken, zoals zwembaden, parken en dierentuinen. En ze moesten een gele ster gaan dragen: de Jodenster.
Niet veel later moesten Joden zich melden. Wie dat niet deed werd onder dwang uit zijn huis gehaald. Ze werden naar kampen gebracht in Westerbork, Vught en Amersfoort.
Sommigen Joden deden dit niet. Ze waren bang voor wat hun te wachten stond en verstopten zich. Onderduiken werd dat genoemd. Dit gebeurde in de periode vlak nadat de foto in Deventer werd genomen.
In onze 4 mei-uitzending gebruikten we de foto om het verhaal te vertellen van vele Joodse kinderen in Nederland. Beetje bij beetje werd het hen onmogelijk gemaakt om mee te doen aan het dagelijks leven:
Tegen het einde van de oorlog werd duidelijk dat de kampen in Nederland niet het eindstation waren. Vanuit daar reden er treinen naar vernietigingskampen op andere plekken in Europa. Hitler liet er miljoenen mensen vermoorden. Vooral Joden, Roma en Sinti.
Van de 160.000 Joden die in 1940 in Nederland woonden, hebben 102.000 de oorlog niet overleefd. De kinderen uit Deventer zijn ook in zulke kampen vermoord. De meesten zijn al een half jaar nadat de foto is genomen omgekomen.
Liesje
Felice zat ondergedoken in Enschede en had tijdelijk een andere naam gekregen: Liesje Biessels. Ze was zogenaamd een nichtje dat bij haar familie kwam wonen. Ze ging zelfs gewoon naar school.
Na de bevrijding hebben mensen uit het verzet haar teruggebracht naar haar ouders en broertje. Die hadden allemaal op verschillende plekken gewoond tijdens de oorlog. Felice heeft daarna nog lang geleefd.
Bekijk hier de speciale uitzending van het Jeugdjournaal over de oorlog:
